جلوگیری از دفع دان در جوجه‌های گوشتی

سندرم دفع دان در جوجه‌های گوشتی، که در اصطلاح انگلیسی به آن Feed Passage Syndrome (FPS) یا Undigested Feed Passage گفته می‌شود، وضعیتی است که با خروج ذرات خوراک هضم‌نشده (Whole Grain Particles) از دستگاه گوارش همراه است و می‌تواند نشانه‌ای از اختلال در جذب مواد مغذی، استرس محیطی یا عفونت‌های روده‌ای باشد. شیوع FPS در گله‌های با استرس گرمایی گاهی تا ۲۵٪ گزارش شده و این معضل می‌تواند ضریب تبدیل غذایی (Feed Conversion Ratio – FCR) را تا ۱۲٪ افزایش دهد، به‌طوری که هزینه‌های تغذیه و نگهداری تا ۸٪ بالا رفته و نرخ مرگ‌ومیر ثانویه به عفونت‌های روده‌ای تا ۵٪ افزایش یابد. در این مقاله از شرکت داروسازی کاوش بایوتک ابتدا به مکانیسم‌های بروز رد دان در طیور می پردازیم، سپس عوامل مؤثر و آمار شیوع دفع دان در طیور را مرور کرده و در نهایت راهکارهای پیشگیری و کنترل آن را برای ارتقای بهره‌وری و سلامت گله ارائه خواهیم داد. رد دان در طیور به معنی «عبور مواد مغذی هضم‌نشده در مدفوع به‌واسطه اختلال در هضم و/یا جذب در روده‌ها» تعریف می‌شود. علت این پدیده می‌تواند ناتوانی جوجه در هضم خوراک یا جذب آن یا ترکیبی از هر دو باشد. همراه ما باشید.

جلوگیری از رد دان در جوجه گوشتی با پری ویتا

محصول پری ویتا شرکت کاوش بایوتک با تاثیر روی بهبود سلامت روده و کاهش التهاب آن به جلوگیری از ردن دان در جوجه گوشتی کمک می کند در ادامه هر یک از مواردی که این محصول روی جلوگیری از سندرم دفع دان در جوجه های گوشتی دارد، بررسی می کنیم.

1. تحریک رشد پرزهای روده و بهبود سلامت روده

ترکیبات فعال موجود در پری ویتا مثل β-گلوکان‌ها و مانان‌الیگوساکاریدها (MOS) باعث بهبود ساختار دیواره روده می  شوند. این محصول باعث بهبود سطح جذب و کیفیت سلول‌های اپیتلیال روده می شود. نتیجه ی این موضوع این است که پیام های هورمونی برای تحریک ترشح آنزیم‌های گوارشی از جمله تریپسین از پانکراس بیشتر می شود.

2. کاهش التهاب و بهبود میکروبیوم روده

پری ویتا به طور غیرمستقیم، از طریق کاهش التهاب روده‌ای و تنظیم فلور میکروبی (افزایش باکتری‌های مفید)، شرایط بهتری برای فعالیت پانکراس فراهم می‌کند. زمانی که التهاب کمتر شود، پانکراس انرژی بیشتری برای تولید آنزیم‌هایی مثل تریپسین خواهد داشت.

3. اثر مستقیم پری ویتا روی ترشح آنزیم

برخی از ترکیبات موجود در محصول پری ویتا (مثلاً مانان‌ها) می توانند به طور مستقیم گیرنده‌های موجود در دیواره روده یا پانکراس رو تحریک کنند و ترشح آنزیم‌های گوارشی رو افزایش بدهند.

به طور کلی اگر بخواهیم مجدد به محصول پری ویتا برای رفع مشکل دفع دان در طیور گوشتی نگاهی داشته باشیم باید بگوییم این محصول ویژگی های زیر را دارد:

• اثر مستقیم بر ترشح آنزیم دارد.
• رشد پرزهای روده و سلامت روده را تحریک می‌کند.
• التهاب را کاهش می‌دهد و میکروبیوم را بهبود می دهد.

13 علت رد دان در طیور

پدیده‌ای که به‌طور کلی با عنوان «Feed passage» یا دقیق‌تر «عبور خوراک هضم‌نشده در مدفوع جوجه‌های گوشتی» یا همان رد دان در طیور شناخته می‌شود، هنوز در مرغداری‌های بزرگ در موارد پراکنده مشاهده می‌شود. اگرچه شدت و شیوع این عارضه امروزه بسیار کمتر از سال ۱۹۹۶ است (زمانی که به‌دنبال چند سال پیاپی برداشت ضعیف غلات، گزارش‌های متعددی از این مشکل در سطح جهان منتشر شد) اما همچنان می‌تواند نشانه اختلالات متعددی در فرآیند هضم و جذب مواد مغذی باشد.

1. استرس حرارتی
   در دماهای بالای محیط، جوجه‌ها برای خنک‌سازی بدن، آب بیشتری مصرف می‌کنند. بخش عمده این آب از طریق مدفوع دفع شده و با افزایش رطوبت، قوام مدفوع را تخریب می‌کند. تغییرات بافت پوششی روده در عرض ۴۸ ساعت پس از قرارگیری در شرایط استرس حرارتی قابل شناسایی است و تا سه روز ادامه می‌یابد؛ از جمله کوتاه‌شدن پرزهای روده و کاهش سطح جذب.
2. مصرف بالای نمک در جیره یا آب
   افزایش میزان نمک در خوراک یا آب باعث تشویق جوجه به نوشیدن آب بیشتر و در نتیجه دفع آب اضافی از طریق مدفوع می‌شود. خطا در فرمولاسیون دان—به‌ویژه نادیده گرفتن نمک موجود در موادی مانند پودر ماهی—یا استفاده از آب نیمه‌شور، می‌تواند عامل این مشکل باشد.
3. کوکسیدیوز
   آسیب مخاط روده ناشی از فرم‌های بالینی یا زیر بالینی کوکسیدیوز، به‌خصوص گونه‌های Eimeria acervulina و maxima، جذب مواد مغذی را مختل کرده و باعث عبور خوراک هضم‌نشده می‌شود. اجرای برنامهٔ منظم پایش و کنترل کوکسیدیوز با کوکسیدیواستات‌ها برای جلوگیری از این آسیب ضروری است.
4. انگل‌های روده‌ای (Ascarids) و (Cestodes)
   آلودگی اندک به کرم‌های گرد (Ascarids) می‌تواند با تحریک مخاط روده، عبور خوراک را تشدید کند. برای کرم‌های کرم نواری (Cestodes) نیز ابتلا تا سطح قابل‌توجه باید برسد تا علائم آشکار شوند.
5. عفونت‌های ویروسی
   ویروس‌هایی مانند رئووایروس، کالسی‌ویروس، آدنوویروس، پارووویروس، انتروویروس، کروناویروس و توگاویروس همگی می‌توانند در ایجاد عبور خوراک نقش داشته باشند. اگرچه رئووایروس در گذشته به‌عنوان عامل اصلی «سندرم سوءجذب» شناخته می‌شد، امروزه مشخص شده که نقش آن کمتر از چیزی است که قبلا تصور می شد.
6. عفونت‌های باکتریایی
   التهاب روده‌ای باکتریایی معمولاً ثانویه به عفونت‌های ویروسی یا کوکسیدیایی است. یک روده سالم با جمعیت باکتریایی متوازن به جذب عادی مواد کمک می‌کند و به‌هم خوردن این تعادل (مثل درگیری با Clostridium perfringens در تولید «ورم نکروتیک روده») می‌تواند منجر به عبور خوراک شود.
7. مایکوتوکسین‌ها
   بیش از ۲۰۰ نوع مایکوتوکسین مربوط به خوراک شناسایی شده که از جمله رایج‌ترین آن‌ها اوکراتوکسین A، آفلاتوکسین و تری‌کوتسن (T-2) هستند. این ترکیبات با آسیب به بافت‌های مختلف دستگاه گوارش باعث کاهش جذب چربی و سایر مواد مغذی و در نتیجه عبور خوراک می‌شوند.
8. تانن‌ها
   میزان بالای تانن‌ها در پوشش برخی غلات (مثلاً سورگوم) می‌تواند موجب التهاب، ضخیم‌شدن دیواره مری و معده و کاهش اشتها و پذیرش خوراک شود.
9. آمین‌های بیوژنیک
   ترکیباتی که در دماهای بالا به‌واسطه تخمیر پروتئین‌ها و اسیدهای آمینه پدید می‌آیند و در غلظت بالا سمی هستند. علائم شامل التهاب پیش‌معده، فرسایش سنگدان و اسهال است.
10. توکسین گیزروزیین (Gizzerozine)
    این توکسین که در پودر ماهی بسیار پخته شده به‌وجود می‌آید، بر افزایش ترشح اسید معده تأثیر دارد و باعث فرسایش سنگدان می‌شود.
11. چربی‌های فاسد
    اکسایش چربی‌ها به‌خصوص در مناطق گرم، پیدایش رادیکال‌های آزاد را تسهیل کرده و منجر به التهابات و فرسایش مخاط و در نهایت عبور خوراک می‌شود.
12. کیفیت آب
    مشخصات آب آشامیدنی (از نظر کلرزنی، آلودگی باکتریایی و طراحی نوع نوشیدنی‌ها) در حفظ سلامت مخاط روده و جذب مناسب مواد مؤثر است.
13. کیفیت بستر
    جوجه‌های تازه وارد ممکن است قبل از یافتن خوراک و آب، مقدار کمی از بستر را مصرف کنند. بستر آلوده یا نامناسب می‌تواند با تحریک مخاط روده، جذب را کاهش دهد.

نتیجه گیری

برای کنترل مؤثر سندرم دفع دان و بهبود عمومی سلامت گله، علاوه بر بهینه‌سازی مدیریت دما، آب، دان و بهداشت بستر، استفاده از مکمل‌های پروبیوتیک-پری‌بیوتیک همچون «پری ویتا (Pre-Vita)» توصیه می‌شود. پری ویتا با ترکیب پروبیوتیک‌های مقاوم به زخم‌های معده، پری‌بیوتیک‌های فیبری و آنزیم‌های گوارشی، تعادل میکروبی روده را حفظ کرده، جذب مواد مغذی را افزایش می‌دهد، رطوبت مدفوع را کاهش می‌دهد و ضریب تبدیل غذایی (FCR) را بهبود می‌بخشد؛ در نتیجه رشد یکنواخت جوجه‌ها را تضمین و هزینه‌های تغذیه را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد.

منبع : edis