راهکارهای کاهش استرس محیطی در گاوهای شیری

برای کاهش استرس محیطی در گاوهای شیری باید مجموعه‌ای از اقدامات مدیریتی، محیطی و تغذیه‌ای به‌صورت هم‌زمان اجرا شود. تهویه مناسب و کنترل دمای محیط از مهم‌ترین عوامل در کاهش استرس گرمایی هستند، به‌ویژه در فصول گرم سال که استفاده از سایه‌بان، فن و سیستم‌های خنک‌کننده ضروری است. همچنین، تأمین نورپردازی طبیعی و منظم، به‌طوری که با ریتم زیستی گاوها هماهنگ باشد، در کاهش اضطراب و بهبود عملکرد آن‌ها مؤثر است. کاهش سر و صدای محیط، جلوگیری از تراکم بیش از حد دام‌ها، و ایجاد محیطی آرام و ایمن نیز نقش بسزایی در کاهش استرس دارند. در کنار این عوامل، تغذیه متعادل، با کیفیت و در زمان‌بندی مشخص، به همراه دسترسی مداوم به آب تمیز، از ایجاد استرس ناشی از کمبود منابع غذایی جلوگیری می‌کند. رعایت بهداشت جایگاه و مدیریت مناسب، همچنین برخورد آرام و منظم با گاوها، می‌تواند سطح استرس را به حداقل برساند و در نهایت منجر به افزایش سلامت، بهره‌وری و رفاه حیوان شود. در این مقاله از شرکت داروسازی کاوش بایوتیک سعی بر این داریم تا شما را نسبت به علائم ، تاثیرات ودلایل ایجاد استرس محیطی در گاوهای شیرده آشنا کنیم و همچنین راهکار های کاهش استری محیطی در گاوهای شیری را مورد بررسی قرار دهیم.

راه های کاهش استرس محیطی در گاوهای شیری

به طور کلی به همه عوامل محیطی که بر عملکرد حیوان اثر منفی داشته باشد استرس محیطی میگوییم که میتواند شامل دسته بندی های مختلفی از جمله : استرس گرمایی ، شیوع بیماری، استرس ناشی از تغذیه نامناسب و ….  باشد. این عوامل در کاهش استرس گاوهای شیری موثر هستند:

• تهویه مناسب جایگاه دام
  • جلوگیری از تجمع گرما و گازهای مضر (مانند آمونیاک)
  • استفاده از فن‌ها و سیستم‌های تهویه طبیعی یا مکانیکی
• کنترل دمای محیط
  • استفاده از سایه‌بان، مه‌پاش، اسپری آب یا کولر در تابستان
  • پیشگیری از گرمازدگی دام
• مدیریت نورپردازی مناسب
  • تنظیم دوره‌های روشنایی و تاریکی متناسب با ریتم زیستی دام
  • جلوگیری از نورهای شدید و آزاردهنده
• کاهش صدا و مزاحمت محیطی
  • پرهیز از ایجاد صدای بلند و ناگهانی
  • کاهش تردد افراد غیرضروری در جایگاه دام
• تغذیه منظم و متعادل
  • خوراک باکیفیت در زمان‌های مشخص
  • دسترسی دائمی به آب تازه و تمیز
• تراکم مناسب دام‌ها
  • جلوگیری از ازدحام بیش از حد که منجر به رقابت و استرس می‌شود
• رعایت بهداشت جایگاه
  • تمیز نگه داشتن بستر و حذف فضولات به‌صورت منظم
  • جلوگیری از بیماری‌ها و آلودگی‌های محیطی
• برخورد آرام و اصولی با دام‌ها
  • آموزش پرسنل برای برخورد بدون تنش با حیوانات
  • استفاده از روش‌های مدیریت آرام دام (low-stress handling)

با رعایت هم‌زمان این عوامل، می‌توان به‌طور چشمگیری سطح استرس محیطی را در گاوهای شیری کاهش داد که در نهایت به افزایش تولید شیر، بهبود سلامت دام و کاهش هزینه‌های درمانی منجر می‌شود.

علامت های استرس در گاوهای شیرده:

گاوهایی که دچار استرس میشوند علائم مختلفی از خود بروز میدهند که شامل علائم رفتاری و علائم فیزیکی می باشد.

بعضی تغییرات رفتاری شامل:

• بی قراری
• نخوردن آب و غذا
• اشیای مختلف را بجود

و علائم فیزیکی شامل:

• نفس کشیدن سریع
• ضربان قلب بالا
• تعریق
• انقباض عضلات
• ضعیف شدن

تاثیرات استرس بر سلامت و عملکرد گاو شیرده:

با وجود استرس مغز تحریک می شود و هورمون هایی آزاد می کند که این هورمون ها متابولیسم پروتئین ها و کربوهیدرات ها،تولید مثل و همچنین ایمنی بدن را تحت تاثیر قرار می دهند. اختلال در سیستم ایمنی منجر میشود مواد مغذی موجود در خوراک گاوها برای سیستم ایمنی مصرف شود و همچنین خوراک دام کم می شود و سبب کاهش بارداری و همینطور احتمال سقط می شود.استرس های طولانی مدت همچنین می تواند سبب بالا رفتن ریسک التهاب شدید شودکه این خود باعث افزایش ریسک بیماری های متابولیک و همینطور بیماری های عفونی می شود و در تولید مثل و تولید شیر درگاوهای شیرده اختلال ایجاد می کند.

علت های ایجاد استرس در گاوهای شیرده:

استرس در گاوهای شیرده می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که هم عوامل محیطی و هم مدیریتی را شامل می‌شود. تغییرات ناگهانی در دما، رطوبت و تهویه ضعیف محیط باعث بروز استرس گرمایی می‌شود. سروصداهای غیرمعمول، تردد زیاد افراد، و جابجایی‌های مکرر نیز می‌توانند موجب اضطراب در دام شوند. تغذیه نامنظم یا ناکافی، کمبود آب، و رقابت برای دسترسی به منابع غذایی از دیگر عوامل مهم هستند. همچنین، شرایط نامناسب بهداشتی، تراکم بیش از حد دام‌ها، و برخورد خشن یا غیر اصولی از سوی کارگران موجب استرس روانی و فیزیولوژیکی در گاوها می‌گردد. دلایل مختلفی باعث ایجاد استرس در گاوها میشوند از جمله:

• تغییر در شرایط محیط: در صورتی که شرایط محیطی مانند دما و رطوبت و نور به طور ناگهانی تغییر کند می تواند در گاوها ایجاد استرس کند.
• تغیرات غذایی: اگر میزان غذا، زمان تغذیه و کیفیت علوفه به طور ناگهانی تغییر کند میتواند برای گاو استرس زا باشد.
• تغییرات در روال روزانه: از جمله این دسته می توان جدا شدن از گله، انتفال به مکان جدید و… را نام برد.
• عدم مدیریت مناسب: نگه داشتن حیوان در محیطی آلوده، تغییر در رژیم تغذیه ای و رعایت روتین روزانه مناسب می تواند به بهبود عملکرد گاوها و شیردهی بهتر کمک کند.

راهکارهای کاهش استرس محیطی در گاوهای شیری:

برای کاهش استرس در گاوهای شیرده میتوان از این روش ها استفاده کرد:

• فراهم کردن محیط زیست مناسب: مطمئن شوید که محیط زندگی گاوها ، آب، تهویه مناسب و تغذیه سالم و کافی را دارا می باشد.
• تغذیه درست و اصولی: اینکه غذای گاوها شامل تمام مواد مغذی مورد نیاز آنها است و دسترسی به تغذیه مناسب و آب تمیز برای آن ها وجود دارد.
• برنامه تغذیه منظم: اگر قرار است تغییرات در رژیم غذایی حیوان اعمال شود بهتر است با برنامه و به تدریج باشد.
• تدابیر جهت سلامت: برنامه واکسن ها و کنترل بیماری و انگل می تواند در کاهش استرس گاوها نقش بسزایی داشته باشد.

استرس گرمایی:

دمای متعادل برای گاوها که هیچگونه تأثیر منفی بازده آنها نداشته باشد بین 4 تا 24 درجه سانتی گراد است که دمای آسایش نامیده میشود. دمای خارج از این محدوده بر تولید مثل ، شیر و بهره وری آنها اثر بدی گذاشته و باعث بروز مشکلاتی میشود که به مجموعه این اتفاقات استرس گرمایی میگوییم.

استرس گرمایی بستگی به مقدار رطوبت و دمای محیط دارد.

تاثیرات استرس گرمایی:

1. تعداد تنفس زیاد شود(در اصطلاح گاو له له میزند)
2. خوراک حیوان کم میشود
3. مصرف آب زیاد میشود
4. جریان خون در اندام های داخلی کم میشود
5. عرق کردن زیاد
6. تولید شیر و همچنین تولید مثل گاو کم میشود
7. در گاوهای باردار باعث کاهش وزن گوساله میشود
8. خطر اسیدوز افزایش می یابد ( یک اختلال متابولیک که باعث افزایش غیرعادی سطح PH شکمبه گاو میشود)

علائم اسیدوز

کاهش تولید شیر

کم شدن چربی شیر

کاهش پروتئین شیر

درد  در شکم و اسهال

عدم تعادل، ضعف و لنگیدن

کم شدن سرعت رشد و زمان نشخوار

و…..

راهکار  برطرف شدن اسیدوز ناشی از استرس در گاوها:

بهترین راه استفاده از مخمرهای زنده است که اکسیژن موجود در شکمبه را مصرف کرده و باعث تحریک در رشد باکتری های شکمبه میشوند.

محصول پرودی پریمیوم (مکمل کنترل کننده pH شکمبه نشخوارکنندگان) با فراهم کردن فواید زیر میتواند به شما  در رسیدن به هدفتان کمک کند.

• کنترل pH شکمبه و حمایت در برابر اسیدوز تحت حاد
• بهبود هضم فیبر، نشاسته و افزایش بازده خوراک
• پیشگیری از افت چربی شیر، اسهال، نفخ و لنگش ناشی از اسیدوز
• محرک رشد پروتوزوآها، قارچ‌ها و باکتری‌های مفید شکمبه
• مقاوم در برابر پلت شدن، اکستروژن و گرما

راهکار های کاهش استرس گرمایی در گاوهای شیری چیست؟

• نصب کردن سایبان برای گاوها
• تعبیه دستگاه های مه پاش برای حفظ رطوبت محیط
• نزدیک بودن محل آبخوری دام به گاوها
• فعال کردن سیستم سرمایشی
• نصب تهویه مناسب در محیط
• در ماه های گرم تابستان نباید فیبر اضافه در جیره گاو باشد( فیبر موجب افزایش حرارت هنگام تخمیر میشود)

جمع بندی:

در نتیجه استرس می تواند در عملکرد گاوهای شیری تاثیر منفی زیادی داشته باشد از جمله : کم شدن شیرو کیفیت آن، بالا رفت ریسک بیماری ها، تغیر در رفتار و کاهش بهره وری گاوها و…… همچنین استرس در شرایطی حتی میتواند منجر به مرگ شود. بنابراین این موضوع از اهمیت بالایی برخوردار است. لذا باید توجه بیشتری به شرایط و تجهیزات لازم به خصوص در هوای گرم داشته باشیم تا از بروز خسارت های اقتصادی و اثرات منفی بر سلامت و عملکرد گاوها جلوگیری به عمل آید. به علاوه میتوان در صورت لزوم از محصولات مکمل پرودی پریمیوم  شرکت کاوشگر سپهر جوان جهت بهبود عوارض استرس محیطی در گاوهای شیری استفاده کرد.

 مکمل کنترل PH شکمبه نشخوارکنندگان (پرودی پریمیوم)

سوالات متداول:

1-برای کاهش استرس گاوهای شیری بهترین گزینه کدام است؟

بهترین گزینه میتواند استفاده ازمحصولات پری بیوتیک و پروبیوتیک همچون پریمیوم(مکمل کنترل کننده pH شکمبه نشخوارکنندگان) در جیره غذایی دام مورد نظر باشد.

2- از مهم ترین مشکلاتی که دامداران با آن مواجه هستند چیست؟

استرس گرمایی در گاوهای شیرده

3-منظور از استرس گرمایی در گاوها چیست؟

زمانی که اختلاف دمای درون بدن گاو و محیط بیرون از دامنه فیزیولوژی گاو بیشتر باشد گاوها دچار استرس و گاهی دچار مرگ میشوند.