تأثیر ترکیب بنتونیت و دیواره سلولی مخمر بر اندوتوکسین و آفلاتوکسین سرم در گاوهای شیری پرتولید در دوره انتقال

  اهمیت سلامت گاو شیری در دوره انتقال

پرورش گاو شیری در دو دهه گذشته به دلیل توسعه گله های بسیار بزرگ دستخوش تغییرات ساختاری قابل توجهی شده است (FAO 1993). حدود ۲۵ تا ۵۰ درصد بیماری‌های متابولیک گاوهای شیری در دوری زایش تا اوج شیردهی رخ می‌دهد. این مرحله مهم می تواند بر عملکرد تولیدمثلی گاو تأثیر بگذارد و تغذیه در این دوره از چرخه زندگی گاوها، چالشی مهم به شمار می‌آید (Cook and Nordlund 2004; Grummer et al. 2004; Roche et al. 2013). در این مطلب تاثیر ترکیب دیواره سلولی مخمر و بنتونیت در سلامت گاو شیری در دوره انتقال بررسی شده است.

بديهي است مديريت صحيح در اين دوره تاثير بسزايي بر كيفيت و كميت شير دارد. چندین مطالعه سعی کرده اند عوامل خطر مرتبط با بروز مشکلات سلامتی را در طول دوره انتقال را مطرح نمایند (Mallard et al. 1998; Trevisi et al. 2012). توانایی گاوهای شیری برای جلوگیری از ایجاد بیماری در طول دوره انتقال به عملکرد سیستم ایمنی مربوط است. همچنین عوامل محیطی و مدیریتی تاثیر قابل توجهی بر کاهش رخداد بیماری‌ها در این دوره دارند (Sordillo 2016).

اندوتوکسین ها و اختلال در سیستم ایمنی

در دستگاه گوارش، اندوتوکسین ها می توانند سیستم ایمنی را تحریک کنند (Mani et al. 2012). این نکته قابل توجه است که التهاب می تواند با اتصال LPS به TLR4 ایجاد شده و تا اندازه‌ای باعث اختلال در سیستم ایمنی شود (de Ponder and Pruimboom 2015). همچنین گزارش شده است که اندوتوکسمی پورتال آزادسازی یک عامل سرکوب کننده سیستم ایمنی را از ماکروفاژهای آلوئولی و طحال تحریک می کند (Marshall et al. 1993). اندوتوکسین را می توان از دستگاه گوارش خارج کرد (Munford 2005).

آثار مخرب آفلاتوکسین ها

آفلاتوکسین ها محصولات متابولیکی ثانویه ای هستند که به ویژه به گونه های قارچ Aspergillus flavus و Aspergillus parasiticus تعلق دارند و تاثیر منفی بر کبد داشته و نیز سرطان زا می‌باشند (Binder et al. 2007; Creppy 2002) . آفلاتوکسین B1 از جمله نگرانی‌های مهم در گاوهای شیری است. بخشی از این آفلاتوکسین در شکمبه از بین می رود، در حالی که مقدار جذب شده به سرعت به طور عمده به آفلاتوکسین M1 اکسید می شود. بیشتر AFM1 تولید شده از طریق ادرار و بخش دیگر از طریق شیر خارج می شود (Prandini et al. 2009) . از آنجایی که AFM1  ترکیبی سرطان‌زا در انسان است (آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان (IARC) 2002)، بسیاری از کشورها استراتژی‌هایی را برای کنترل سطح آفلاتوکسین در شیر نشخوارکنندگان به کار گرفته‌اند.

نقش افزودنی های خوراک

 استفاده از مکمل‌های تغذیه‌ای در دوره انتقال با هدف تامین نیازهای خاص تغذیه‌ای و سازگاری تدریجی و بهبود عملکرد شکمبه و کاهش سرکوب سیستم ایمنی (reducing immunosuppression) است (Horst et al. 1997).برخی افزودنی‌ها به اندوتوکسین‌ها متصل شده و به‌ویژه در زمان آزاد شدن شدید اندوتوکسین‌ها و سرکوب شدید سیستم ایمنی، از تأثیر منفی آنها بر گاوهای شیری می‌کاهند. به دنبال ورود LPS به خون، پروتئین فاز حاد افزایش می یابد.

هدف از مطالعه

هدف از مطالعه حاضر بررسی اثر مکمل غذایی بنتونیت و دیواره سلولی مخمر بر اندوتوکسین سرم، پارامترهای التهابی، شیر و آفلاتوکسین سرم در گاوهای شیری پرتولید در دوره انتقال بود.

مواد و روش‌ها

در این پژوهش، 24 راس گاو هلشتاین چندبار زایش (شیردهی سوم تا پنجم) با تولید شیر و تاریخ زایش نزدیک به هم به طور تصادفی از یک گله شیری 1000 راسی در استان خراسان رضوی در شمال شرق ایران انتخاب شدند. حیوانات 4 هفته قبل از زمان تخمینی زایش وارد مطالعه شدند. گاوها برای یک آزمایش 42 روزه در قالب طرح کاملاً تصادفی طبقه‌بندی شدند. تیمارهای آزمایشی شامل 1- جیره پایه + دیواره سلولی ساکارومایسس سرویزیه (7 گرم در روز به ازای هر راس) (گروه 1)، 2- جیره پایه + دیواره سلولی ساکارومایسس سرویزیه (7 گرم در روز به ازای هر راس) + بنتونیت (180 گرم در روز به ازای هر راس) (گروه 2)، 3- جیره پایه + بنتونیت (180 گرم در روز به ازای هر راس) (گروه 3)، و 4- جیره پایه (شاهد) (گروه4) بود.

نتایج کلیدی

غلظت آفلاتوکسین M1 در سرم خون گاوهای گروه کنترل بیشتر از سایر گروه‌ها و در گروه دریافت کننده توکسین بایندر از همه کمتر بود. میانگین غلظت آفلاتوکسین M1 در شیر در گروه دریافت کننده دیواره سلولی مخمر کمترین میزان را داشت.