برای کسانی که در حوزه پرورش دام فعالیت دارند استفاده از انواع افزودنی خوراک دام یکی از ضروریات به شمار می آید. چرا که انواع افزودنی ها می تواند با اثربخشی های ویژه خود به بهبود پرورش دام، تقویت سیستم گوارش و ایمنی دام، پیشگیری از بروز بیماری های شایع در دام و…. کمک کند.

افزودنی خوراک دام یکی از راه های مناسبی است که حتی به بهبود خوراک دام و نیز هزینه های پرورش دام کمک شایانی می کند. بنابراین استفاده از افزودنی خوراک دام راهی است موثر و ضروری در این زمینه.

کاربردهای افزودنی های خوراک دام و طیور

 افزودنی خوراک دام با اهداف و کاربردهای مختلفی در روند تولید غذا و مکمل های غذایی اضافه می شود. از مهمترین کاربردهای این مکمل های دام سنگین می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تولید اسیدهای غذایی
• تنظیم کننده های اسیدی
• تولید مواد ضد انجماد
• تولید مواد ضدعفونی کننده
• تولید آنتی اکسیدان ها
• تولید عوامل ضد انبساط در مواد غذایی
• تولید رنگ های خوراکی
• طعم دهنده
• تولید انواع عوامل آغشته سازی
• مرطوب کردن غذا
• تولید نگهدارنده های غذا
• تثبیت کننده
• شیرین کننده

ضخیم کننده

انواع افزودنی خوراک دام

 افزودنی خوراک دام انواع مختلفی دارد که هر کدام با کاربری و ویژگی خاص خود می تواند در روند پرورش دام کمک کننده باشد.  افزودنی خوراک دام اگرچه به نام دام شناخته می شود اما بسیاری از این افزودنی ها در پرورش طیور آبزیان نیز می تواند موثر و قابل استفاده باشد. در ادامه مهمترین انواع افزودنی خوراک دام معرفی می شود:

آنزیم ها

مهمترین و اولین دسته از  افزودنی خوراک دام را می توان آنزیم هایی دانست که با ساختار پروتئینی خود به عنوان یک کاتالیزور در بدن دام و طیور فرایندهای متابولیک را تقویت می کند.

مهمترین آنزیم هایی که در خوراک دام و طیور می تواند مفید باشد عبارتست از آمیلاز، لیپاز، پروتئاز، فیتاز، زایلاناز، بتاگلوکاناز و بتا گالاکتوسیداز.

پروبیوتیک ها

این نوع افزودنی ها که در واقع میکروب های مفید برای بدن دام و طیور است که با اضافه شدن به غذای دام به بهبود کیفیت و سلامت دام و طیور کمک می کند. پروبیوتیک ها با تقویت میکروارگانیسم های مفید به تقویت سیستم ایمنی بدن دام کمک می‌کند.

به همان میزان نیز مانع از رشد و افزایش میکروارگانیسم های بیماری زا می شود. از مهمترین مزیت هایی که این نوع افزودنی دارد می توان به بهبود رشد، تغذیه، تولید، سیستم ایمنی و سلامت دام و طیور اشاره کرد.

پری بیوتیک ها

این افزودنی اگرچه قابل هضم نیست اما به هضم بهتر آهن، روی، منیزیم و کلسیم در بدن دام و طیور کمک می کند. این مواد غذایی به بهبود کیفیت عملکرد میکروارگانیسم های مفید کمک می کند از همین رو در بهبود سلامت دام و طیور اثربخش است.

اسیدیفایرها

همانطور که از نام این نوع افزودنی بر می آید اسیدی فایرها باعث اسیدی شدن دستگاه گوارش دام و طیور شده و مانع از ایجاد محیط مناسب برای عوامل بیماری زا می شود. در واقع کار اصلی اسیدی فایرها کاهش PH دستگاه گوارش دام و طیور می شود.

بسیاری از کسانی که در زمینه پرورش طیور فعالیت دارند به خوبی می دانند که شیوع بیماری در پرندگان چقدر می تواند سریع و زیان بخش باشد. از همین رو اسیدی فایرها یکی از ضروریات افزودنی در خوراک طیور به شمار می آید.

اسیدفایرها تاثیر زیادی بر پیشگیری از بیماری های طیور و نیز تحمیل هزینه های سنگین طیور می شود. اسیدیفایرها با اسیدی کردن دستگاه گوارش، پیشگیری از قلیایی شدن دستگاه گوارش و ایجاد زمینه مساعد رشد عوامل بیماری زا مثل ای کولای و سالمونلا مانع از رشد میکروب ها و تهاجم آن ها به بدن پرندگان می شود.

فیتوبیوتیک ها

این نوع افزودنی ها در زمره افزودنی های جدید به خوراک دام به شمار می آیند که در نسل جدید تولید خوراک دام جایگزین آنتی بیوتیک ها می شوند. فیتوبیوتیک ها ریشه گیاهی دارند و به طور گسترده در طب سنتی نیز مورد استفاده هستند.

خاصیت ضدمیکروبی این افزودنی ها برای درمان بیماری های انگلی و نیز افزایش سیستم ایمنی بدن دام کمک می کند.

ضدعفونی کننده ها

این مواد باعث کاهش فوم در مواد غذایی می شود و در مواردی می تواند مانع از وجود فوم می شود.

توکسین بایندرها

یکی دیگر از افزودنی های ضروری در خوراک دام را می توان توکسین بایندرها دانست که مانع از جذب سموم موجود در غذای دام می شود. منظور از سموم غالبا عوامل بیماری زای قارچی مثل مایکوتوکسین ها است.

آنتی اکسیدان ها

بسیاری از آنتی اکسیدان های طبیعی مثل بتاکاروتن در مواد غذایی وجود دارند که مانع از اکسیداسیون مواد غذایی در بدن دام می شود. علاوه بر بتاکاروتن ویتامین های ای و سی نیز می توانند مانع از اکسیداسیون مواد غذایی در بدن دام شوند. از همین رو استفاده از آن در رژیم غذایی دام در غالب خوراک دام ضروری است.

ویتامین ها

ویتامین ها نیز یکی دیگر از افزودنی های ضروری در خوراک دام و طیور به شمار می آید که در روند هضم و جذب غذا موثر است از همین رو باید از آن به نسبت مناسبی در خوراک دام استفاده شود.

مواد معدنی

یکی از مهمترین ضروریات و نیازمندی های همه موجودات زنده می تواند استفاده از مواد معدنی باشد که بسیاری از آن ها به میزان کم و بسیاری دیگر به میزان زیادی برای بدن لازم است.

در مجموع می توان گفت حدود 29 ماده معدنی مورد نیاز دام شناسایی شده که به صورت عادی در غذای دام وجود ندارد از همین رو در روند تولید غذای دام باید به آن اضافه شود. این مواد معدنی به بهبود روند رشد و سلامت دام کمک  می کند.

اسیدهای آمینه

نقش اسید آمینه ها در ساختار پروتئین ها سبب شده تا از آن به طور گسترده ای در پرورش دام و طیور و حتی برای پرورش آبزیان نیز استفاده شود. این اسیدهای آمینه که در دسته های ضروری و غیرضروری دسته بندی شوند کمک می کنند که زنجیره ساخت پروتئین در بدن دام و طیور و آبزیان تقویت و تکمیل شود.

کوکسیدیو استات ها

این افزودنی ها به مواد غذایی برای پیشگیری از بروز انواع بیماری های انگلی در پرورش دام و طیور استفاده می شود. از آنجا که کوکسیدیوز یکی از انواع بیماری های رایج انگلی در دام و طیور بوده که عامل آن انگل ایمریا است. داروی های ضد کوکسیدیوز مورد استفاده برای دام و طیور در دو دسته سنتتیک و یونوفورهای پلی اتر است.

رنگدانه ها

از رنگدانه ها در خوراک و مکمل های غذایی طیور استفاده می شود. به طور مشخص می توان گفت رنگدانه ها برای خوراک پرورش مرغ تخمگذار کاربرد زیادی دارد. تاثیر اصلی این رنگدانه ها بر رنگ زرده تخم مرغ است چرا که خود پرندگان نمی توانند این رنگدانه ها را تولید کنند.

پلت چسبان ها

پلت چسبان ها نوعی روش تولید مواد غذایی با کیفیت دام و طیور به شمار می آید که بسیار حساس بوده و لازم است در زمان حمل و نقل آن با احتیاط حمل شود. خرد شدن و پودر شدن این پلت ها باعث هدررفت خوراک دام و طیور می شود.

از همین رو برای پیشگیری از ایجاد خاک پلت از پلت چسبان استفاده می شود. از شناخته شده ترین انواع پلت بایندرها که برای خوراک دام و طیور مورد استفاده است می توان به انواع بنتونیت و آلومینیوم سیلیکات اشاره کرد که این پلت بایندرها حاوی مقادیر قابل توجهی مواد معدنی است.

امولسیفایر

در پرورش طیور به ویژه پرندگان جوان ترشحات صفراوی میزان جذب چربی را کاهش می دهد از همین رو استفاده از امولسیفایرها در رژیم غذایی آن ها باعث بهبود کیفیت جذب چربی، و تسهیل روند تولید پلت های خوراکی می شود.

امولسیفایرها نوعی از مواد خوراکی طیور به شمار می آید که مواد غذایی مثل اسیدهای چرب یا ویتامین ها و اسیدهای آمینه را در مخلوط غذایی و مکمل های غذایی پرندگان افزایش می دهد. این موضوع کمک می کند مکمل های غذایی پرندگان انرژی بیشتری داشته باشد.

علاوه بر اینکه برای تغذیه ارزان قیمت تر هستند و این به نفع پرورش دهندگان طیور است.